Zasiłek macierzyński i urlop macierzyński w Niemczech – wszystko, co musisz wiedzieć

Urlop macierzyński w Niemczech – Planujesz dziecko lub już jesteś w ciąży i zastanawiasz się, jak to działa z urlopem i zasiłkiem macierzyńskim w Niemczech? Dobrze trafiłaś. Ten artykuł rozwiewa wątpliwości, krok po kroku wyjaśnia zasady i pomaga uniknąć stresu. Dowiesz się, kto ma prawo do świadczeń, jak długo można je pobierać, ile wynoszą oraz jak i kiedy złożyć wniosek.

Wiemy, że niemieckie przepisy mogą wydawać się skomplikowane – szczególnie gdy czeka Cię nowy etap życia i masz na głowie setki innych spraw. Dlatego wszystko rozkładamy na czynniki pierwsze, prostym językiem i bez zbędnych formalizmów.

Czym jest urlop macierzyński i zasiłek macierzyński?

Urlop macierzyński to prawnie zagwarantowany czas wolny od pracy dla kobiet w ciąży – i to nie tylko na chwilę. W Niemczech zaczyna się na sześć tygodni przed planowanym porodem i trwa osiem tygodni po porodzie (łącznie 14 tygodni).. Celem tego urlopu jest przede wszystkim ochrona zdrowia matki i dziecka. To nie tylko czas na regenerację i opiekę nad noworodkiem – to także konkretne zabezpieczenie finansowe.

Właśnie wtedy wkracza zasiłek macierzyński, czyli świadczenie, które pozwala przyszłej mamie zachować stabilność dochodową mimo przerwy w pracy. Jest wypłacany przez kasę chorych oraz pracodawcę i – co ważne – nie jest to symboliczna pomoc, ale realna kwota, która odzwierciedla dotychczasowe wynagrodzenie netto.

Ile wynosi zasiłek macierzyński w Niemczech?

Zasiłek wypłacany jest przez kasę chorych (Krankenkasse) oraz pracodawcę.

• Od 2026 r. maksymalna stawka Mutterschaftsgeld wypłacana przez kasę chorych wynosi 14 € dziennie, a pracodawca dopłaca różnicę między tą kwotą a średnim wynagrodzeniem netto z ostatnich trzech miesięcy przed rozpoczęciem urlopu macierzyńskiego.
• W przypadku kobiet nieubezpieczonych w ustawowej kasie chorych (np. prywatnie ubezpieczonych), świadczenie można uzyskać z Federalnego Urzędu ds. Ubezpieczeń (Bundesversicherungsamt) w maksymalnej wysokości 210 € jednorazowo.

Kiedy przysługuje zasiłek macierzyński w Niemczech?

Zasiłek macierzyński w Niemczech przysługuje kobietom, które są zatrudnione i objęte ustawowym ubezpieczeniem zdrowotnym. Przede wszystkim musisz posiadać ważną umowę o pracę – także na czas określony lub w niepełnym wymiarze. W niektórych przypadkach zasiłek przysługuje również osobom prowadzącym działalność gospodarczą, choć warunki są wtedy bardziej złożone.

Zasiłek zaczyna przysługiwać sześć tygodni przed przewidywanym terminem porodu i trwa co najmniej osiem tygodni po narodzinach dziecka. Jeśli poród był trudny, przedwczesny lub dotyczy ciąży mnogiej, ten okres może się wydłużyć nawet do dwunastu tygodni po porodzie. W tych tygodniach możesz skupić się wyłącznie na sobie i dziecku – bez stresu o brak dochodu.

Jak długo trwa urlop macierzyński?

Podstawowy urlop macierzyński w Niemczech trwa 14 tygodni – sześć tygodni przed porodem i osiem tygodni po. To ustawowy standard. Jeśli jednak Twoje dziecko urodzi się przedwcześnie lub masz bliźniaki, po porodzie zyskujesz dodatkowe dwa tygodnie, czyli łącznie 12 tygodni wolnego.

Warto wiedzieć, że ten czas jest objęty szczególną ochroną. W okresie urlopu macierzyńskiego pracodawca nie może Cię zwolnić. Co więcej, nie musisz – i nie powinnaś – wracać do pracy, nawet na chwilę. To czas tylko dla Ciebie i maluszka. Taki oddech bywa nieoceniony.

Jaka jest wysokość zasiłku macierzyńskiego?

Wysokość zasiłku macierzyńskiego zależy od Twojego średniego wynagrodzenia netto z ostatnich trzech miesięcy przed rozpoczęciem urlopu. Kasa chorych wypłaca maksymalnie 13 euro dziennie. To świadczenie nazywa się Mutterschaftsgeld. Ale spokojnie – to jeszcze nie wszystko. Pracodawca ma obowiązek wyrównać resztę, tak abyś otrzymała pełne wynagrodzenie netto.

W praktyce oznacza to, że większość pracujących kobiet otrzymuje około 100% dotychczasowej pensji – oczywiście w granicach określonych przepisami. Osoby o niższych dochodach mają więc zabezpieczenie, a kobiety o wyższych zarobkach mogą liczyć na solidne wsparcie. Jeżeli pracujesz na część etatu lub prowadzisz działalność, przelicznik będzie odpowiednio inny, ale nadal możesz ubiegać się o zasiłek.

Kto wypłaca zasiłek?

Zasiłek macierzyński wypłacany jest przez dwa źródła: Twoją kasę chorych i pracodawcę. Kasa chorych (jeśli jesteś objęta ustawowym ubezpieczeniem zdrowotnym) wypłaca tzw. Mutterschaftsgeld – wspomniane już maksymalnie 13 euro dziennie. Pracodawca z kolei wypłaca tzw. dodatek wyrównawczy – różnicę między Mutterschaftsgeld a Twoją normalną pensją netto.

Co ważne – wszystko dzieje się bez potrzeby samodzielnego pilnowania przelewów. Kasa chorych i pracodawca współpracują w tym zakresie, więc Ty możesz zająć się tym, co naprawdę ważne – przygotowaniem do porodu i opieką nad dzieckiem.

Jak i kiedy złożyć wniosek o zasiłek macierzyński?

Wniosek o zasiłek macierzyński składa się do swojej kasy chorych. Wymagane jest zaświadczenie od lekarza o przewidywanym terminie porodu – dokument musi być wystawiony maksymalnie na siedem dni przed planowanym terminem. Kiedy go masz, zgłaszasz się do kasy, a ta uruchamia wypłatę świadczenia.

Z pracodawcą warto również wcześniej porozmawiać – powiadomienie o rozpoczęciu urlopu macierzyńskiego najlepiej przekazać z odpowiednim wyprzedzeniem. To ułatwia koordynację wypłat i gwarantuje, że wszystko będzie działać płynnie od pierwszego dnia urlopu.

Co to jest świadczenie Mutterschaftsgeld i jak się łączy z zasiłkiem?

Mutterschaftsgeld to niemieckie określenie zasiłku macierzyńskiego wypłacanego przez kasę chorych. To kwota do 13 euro dziennie, wypłacana przez cały okres obowiązywania urlopu macierzyńskiego. Pracodawca uzupełnia tę kwotę do poziomu normalnego wynagrodzenia netto – ten mechanizm sprawia, że nie tracisz finansowo na czas wolny od pracy.

Co ciekawe – jeśli nie jesteś objęta ustawowym ubezpieczeniem zdrowotnym (np. masz prywatne), Mutterschaftsgeld możesz otrzymać w ograniczonej wysokości przez Federalny Urząd Ubezpieczeń. Również wtedy musisz złożyć odpowiedni wniosek.

Urlop rodzicielski (Elternzeit) i zasiłek rodzicielski (Elterngeld)

Po zakończeniu urlopu macierzyńskiego kobieta może skorzystać z urlopu rodzicielskiego – Elternzeit – który trwa do 3 lat. W tym czasie rodzic ma prawo do zasiłku rodzicielskiego (Elterngeld).
Od 2025 r. wysokość Elterngeld wynosi od 300 € do 1 800 € miesięcznie, zależnie od wcześniejszego dochodu rodziców.
Można też łączyć urlop z pracą w niepełnym wymiarze (do 32 godzin tygodniowo).

Jak ubiegać się o Mutterschaftsgeld?

1. Złóż wniosek do swojej kasy chorych (Krankenkasse) na około 7 tygodni przed planowanym terminem porodu.
2. Dołącz zaświadczenie lekarskie o terminie porodu.
3. Kasa chorych i pracodawca dokonują wspólnej wypłaty świadczenia w ustalonej wysokości.

Ochrona kobiet w ciąży w miejscu pracy

W okresie ciąży i urlopu macierzyńskiego kobieta objęta jest szczególną ochroną przed wypowiedzeniem umowy o pracę. Zakaz zwolnienia obowiązuje od momentu poinformowania pracodawcy o ciąży do upływu 4 miesięcy po porodzie.

Czy mogę pobierać zasiłek po zakończeniu urlopu macierzyńskiego?

Tak – i to jest świetna wiadomość. Po zakończeniu urlopu macierzyńskiego możesz przejść płynnie na urlop rodzicielski (Elternzeit) i ubiegać się o zasiłek rodzicielski (Elterngeld). To kolejne świadczenie, które przysługuje Ci jako mamie – lub ojcu – jeśli rezygnujesz z pracy, aby zająć się dzieckiem.

Zasiłek rodzicielski wynosi zazwyczaj 65–67% Twojego poprzedniego dochodu netto i może być wypłacany przez maksymalnie 12 miesięcy, a w przypadku samotnych rodziców – nawet dłużej. Można go też rozdzielić między oboje rodziców.

Urlop rodzicielski i zasiłek wychowawczy – co dalej?

Po macierzyńskim wielu rodziców decyduje się na skorzystanie z urlopu wychowawczego – czyli Elternzeit. Można go wziąć aż do trzeciego roku życia dziecka, choć tylko przez pierwsze 12 lub 14 miesięcy przysługuje zasiłek rodzicielski (Elterngeld).

Zasiłek wychowawczy to kontynuacja wsparcia, które pozwala zachować równowagę między życiem zawodowym a rodzinnym. Co ważne, w czasie urlopu rodzicielskiego jesteś chroniona przed zwolnieniem i możesz wrócić na swoje stanowisko po zakończeniu

Najczęstsze pytania związane z zasiłkiem macierzyńskim i urlopem macierzyńskim w Niemczech

Jakie są podstawowe warunki, by przysługiwał zasiłek macierzyński?

Przede wszystkim przyszła matka musi posiadać prawo do zasiłku chorobowego, czyli być objęta ustawowym ubezpieczeniem zdrowotnym. Wówczas – w ramach tego systemu – wypłacany jest zasiłek macierzyński z kasy chorych. Osoby ubezpieczone prywatnie mogą starać się o świadczenie za pośrednictwem Federalnego Urzędu Ubezpieczeń.

Czy zasiłek macierzyński pokrywa cały okres urlopu?

Tak, zasiłek wypłacany jest przez cały czas trwania urlopu macierzyńskiego – czyli sześć tygodni przed porodem oraz 8 tygodni po nim (łącznie 14 tygodni). W szczególnych sytuacjach, np. w przypadku porodu mnogiego lub drugiego dziecka, okres pobierania zasiłku może się wydłużyć.

Jaka jest kwota zasiłku i kto ją wypłaca?

Kwota zasiłku macierzyńskiego wynosi maksymalnie 13 euro dziennie – tyle wypłaca Twoja kasa chorych. Dodatek od pracodawcy wyrównuje różnicę między tym świadczeniem a Twoim miesięcznym wynagrodzeniem netto. Dzięki temu, macierzyński wynosi zwykle 100% dotychczasowego dochodu. Maksymalnie możesz otrzymać nawet 210 euro tygodniowo.

Czy zasiłek przysługuje także po zakończeniu urlopu macierzyńskiego?

Nie – ale możesz złożyć wniosek o Elterngeld i przejść na urlop wychowawczy w Niemczech. W ramach urlopu rodzicielskiego w pierwszych miesiącach życia dziecka możesz otrzymać zasiłek rodzicielski. Świadczenie to przysługuje także ojcom, którzy angażują się w opiekę nad maluchem.

Czy po poronieniu również przysługuje prawo do zasiłku macierzyńskiego?

Tak – jeżeli poronienie nastąpiło po 12 tygodniu ciąży, przyszła matka ma prawo do urlopu macierzyńskiego po porodzie oraz zasiłku związanego z tym okresem.

Czy trzeba złożyć osobny wniosek o urlop i zasiłek?

Tak, zaleca się jak najwcześniejsze złożenie wniosku o urlop macierzyński oraz zasiłek macierzyński w swojej kasie chorych. Im szybciej uregulujesz formalności, tym płynniejszy będzie okres pobierania zasiłku.

Podsumowanie: najważniejsze informacje dla przyszłych rodziców

• Prawo do zasiłku macierzyńskiego przysługuje kobietom zatrudnionym i ubezpieczonym w ramach ustawowego systemu zdrowotnego.
• Zasiłek macierzyński wypłacany jest przez kasę chorych (do 13 €/dzień) oraz uzupełniany przez dodatek od pracodawcy, co zwykle daje 100% pensji netto.
• Okres pobierania zasiłku obejmuje 6 tygodni przed i 8 tygodni po porodzie – a przy komplikacjach może być dłuższy.
• Kwota zasiłku zależy od średniego miesięcznego wynagrodzenia – maksymalna wartość może sięgnąć 210 euro tygodniowo.
• Po zakończeniu urlopu macierzyńskiego można przejść na urlop wychowawczy w Niemczech i otrzymywać Elterngeld przez pierwsze miesiące życia dziecka.
• Wniosek o urlop macierzyński i zasiłek warto złożyć odpowiednio wcześniej, by zagwarantować ciągłość świadczeń.
• Przyszła matka ma pełne prawo do ochrony socjalnej – również po poronieniach powyżej 12 tygodnia ciąży.
• Zasiłek wypłacany w ramach ustawowego ubezpieczenia zdrowotnego to jedno z najbardziej stabilnych świadczeń pracy dla przyszłych rodziców w Niemczech.